Stanem budzącym duży lęk u rodziców jest obawa przed wystąpieniem bezdechu u dzieci. W internecie można przeczytać wiele nieprawdziwych informacji na temat pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia stanu potocznie zwanego „zanoszeniem”. Często w „poradach internetowych”, zjawisko to jest mylone z zadławieniem. Tymczasem przyczyny i zasady postępowania w wymienionych przypadkach są odmienne.

Tak zwany bezdech u dzieci dotyczy najmłodszych grup wiekowych. Najczęściej występuje w wieku 0,5-4 lat. Pierwszy atak zazwyczaj ma miejsce między 6 a 18 miesiącem życia a ustępują one po 6 roku życia [1]. Do napadu dochodzi w efekcie zadziałania przykrego bodźca, przykładowo bólu lub strachu. W następstwie gwałtownego płaczu i nieprawidłowej aktywności odruchowej układu autonomicznego dziecka, dochodzi do upośledzenia krążenia lub oddychania. Żeby wiedzieć w jakiś sposób zareagować w takiej sytuacji, koniecznie trzeba zrozumieć mechanizm tego rodzaju reakcji.

Bezdechy u dzieci dzielimy na bezdechy z bladością (pallid breath-holding spells) i bezdechy z sinicą (cyanotic breath- holding spells). Bezdech z bladością wiąże się z bradykardią lub asystolią wyzwoloną przez strach lub ból. Są to więc napady odpowiadające kardiodepresyjnemu typowi omdlenia wazowagalnego (VVS)[2]. Upraszczając, w wyniku zadziałania bodźca wywołującego strach lub ból, dochodzi do odruchu, w wyniku którego akcja serca spowalnia tak bardzo że powoduje omdlenie dziecka. Dziecko jest blade a zaburzenia oddychania nie odgrywają istotnej roli w patofizjologii tego rodzaju napadów[3]. Zrozumienie jak dochodzi do powstania tego zjawiska jest istotne z punktu widzenia właściwego postępowania w ramach pierwszej pomocy.

W przypadku bezdechu z sinicą, czynność oddechowa odgrywa kluczową rolę. Napad podobnie jak w poprzednim przypadku rozpoczyna się wtedy, gdy dziecko odczuje ból lub zostanie przestraszone. Następnie dochodzi do ustania oddychania w fazie wydechu[4]. Wtórnie może dojść do zaburzeń krążenia, co z kolei prowadzi do utraty przytomności.  Tego typu zjawiska nie występują u starszych dzieci ani u osób dorosłych.

Rodzice muszą mieć świadomość, że wystąpienie bezdechów może mieć też inne przyczyny. Przykładowo mogą być one związane m.in. z przerostem migdałka gardłowego, wadą czy zakażeniem w obrębie górnych dróg oddechowych. Nie można ich mylić ze zwykłymi wybuchami złości które często są próbą manipulowania otoczeniem przez dziecko. Nie występuje jednak w takich przypadkach utrata przytomności.

Pierwsza pomoc w bezdechu u dzieci – po pierwsze SPOKÓJ!!

Na wstępie uspokoimy rodziców dla których takie zdarzenie często jest bardzo traumatycznym przeżyciem. Napady afektywnego bezdechu, mimo dramatycznego przebiegu rokują bardzo dobrze w kwestii pełnego wyzdrowienia dziecka. Pojedyncze przypadki zgonów dzieci w przebiegu przypadków opisywanych jako napady afektywnego bezdechu, wynikały najprawdopodobniej z innej przyczyny jak np. zadławienia się[5]. Bezdechy z sinicą (cyanotic breath- holding spells) mijają samoistnie i najczęściej nie wymagają leczenia[6][7].  Napady bezdechu z bladością (pallid breath-holding spells) mogą wymagać przeprowadzenia konsultacji kardiologicznej. Dzieci te w przyszłości mogą mieć tendencję do omdleń.

W przypadku wystąpienia epizodu bezdechu przede wszystkim zachowaj spokój. Zastanów się czy na pewno masz do czynienia z napadem bezdechu czy innym stanem (w szczególności z zadławieniem ciałem obcym, nagłym zatrzymaniem krążenia lub napadem drgawek!).  

W przypadku bezdechu z bladością, prawidłowym postępowaniem jest zmiana pozycji ciała dziecka i ułożenie go w pozycji na plecach.

Jak sugerują brytyjskie publikacje, bezdechy z sinicą przerwać można przez skropienie twarzy dziecka zimną wodą. Chodź nie ma żadnych dowodów naukowych na skuteczność tej procedury, to rodzice dzieci u których dochodzi do takich napadów, informują że za pomocą dmuchnięcia w twarz dziecka udaje się skrócić czas trwania epizodu bezdechu. W wyjątkowych sytuacjach konieczna może być farmakoterapia zapobiegająca powtarzającym się nawrotom bezdechu.

Z kolei Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji bardzo jasno precyzują żeby w sytuacji w której dziecko nie reaguje i nie oddycha prawidłowo rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. U dzieci uniwersalny algorytm postępowania należy zmodyfikować rozpoczynając resuscytację od 5 oddechów. Intencją wytycznych ERC jest zminimalizowanie liczby sytuacji w której dochodzi do zatrzymania krążenia a świadkowie nie podejmują resuscytacji. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, obawiasz się że u dziecka doszło do Nagłego Zatrzymania Krążenia, dziecko jest nieprzytomne i nie oddycha prawidłowo rozpocznij resuscytację zaczynając ją zgodnie z zaleceniami od 5 oddechów [8]! Co jeżeli się pomyliłeś i rozpocząłeś resuscytację wykonując 5 oddechów u dziecka które NIE MIAŁO Nagłego Zatrzymania Krążenia tylko napad bezdechu? Otóż nic! Takie dziecko zareaguje na bodziec jakim jest oddech ratowniczy i wystąpią u niego oznaki krążenia: zacznie się poruszać, płakać i oddychać prawidłowo. Po ustąpieniu pierwszego w życiu napadu tego rodzaju zgłoś się do pediatry.

Pamiętaj że najważniejsze jest właściwe przygotowanie do takich sytuacji. Aby zadziałać skutecznie w stanie nagłym, musisz mieć wiedzę którą możesz znaleźć na naszym profilu fb: https://www.facebook.com/ratuj.edu/ Umiejętności praktyczne zdobądź na najlepszych kursach w kraju prowadzonych przez instruktorów ratuj.edu.pl. Jeżeli chcesz przygotować się na tego typu sytuacje, skontaktuj się z nami a my przygotujemy szkolenie uwzględniające potrzeby twojej firmy, grupy znajomych lub jednostki. 

Źródła: